"Yaptıklarımı sevgiyle nakış gibi işledim."
Etkinlik Alanı
Restorasyon / Mimarlık
Topkapı Sarayı'ndaki ilginç anılarımdan biri Cariyeler Hastanesi'ndeki birdolap kapağıdır.
(...) Ölçü alırken bu dolap kapağı ilgimi çekti. Beyaz boyalıydı, üzerine çocukların defterlerine yapıştırdıkları çıkartmalardan süsler yapılmıştı. Ben de konstrüksiyonu açısından altına bakmak istedim, yanımdaki çakı ile biraz kazıdım.
(...) Altından yaldız çıkıyor.
(...) Temizlenince altından nefis bir dolap kapağı çıktı. Ben tezyin sanatı eğitimini gördüm. Restorasyon sırasında tezyinatla karşılaşınca bu bilgi çok önemli Arkeoloji Müzesi'nin çatısını restore ederken...
(...) kötü bir müteahhide düşmüştüm.
(...) Başımı çok ağrıtmıştı. Elbette serde acemilik var, gençlik var.
(...). Kadın mimar görünce önemsememeye çalışıyorlar. Sonra pişman oluyorlar ama!
Yedikule Restorasyonu 12 yıllık bir uğraştır. 1958'de başlamış 1970'e kadar sürmüştür. Kapsamlı olduğu kadar o günkü koşullarda olanaklarımızı zorlayarak, yeni teknikler yaratmaya çalıştığımız bir iştir.
(...) Bu iş şiir yazmak gibidir.
(...) Hissedeceksiniz. Ben bir eski eseri tamir öncesi gördüğümde bunu nasıl restore ederim diye, hayal ederim.
(...). Önemli olan sizden sonraki tarihçilere işi dejenere etmeden ulaştırmaktır. Ve aynı zamanda da iklim koşullarından korumaktır.
Restorasyon tarihimizin büyük çaplı ve önemli çalışmalarından biri Rumelihisarı onarımıdır. 1955'te ben Fatih Kulesi, Selma Emler de Halil Paşa Kulesi kontrolörü olarak görevlendirildik. Rumelihisarı'nda Zağanos Paşa Kulesi'nden Halil Paşa Kulesi'ne kadar olan kısım ile Fatih Kulesi yanındaki sur kısmı Mualla Eyüboğlu tarafından, bunlar dışındaki bütün bölümler benim tarafımdan onarıldı.
6-7 Eylül 1955 olaylarında tahrip edilen Şişli'deki Metamorfosis Rum ortodoks Kilisesinin, Karaköy'deki Surp Pırgiç Ermeni Kilisesi'nin ve Heybeliada'daki Papaz Yani Manastırı'nın keşif ve onarım kontrolörlüklerini de yaptım.
Yüksek topuklu ayakkabılarım ile Ayasofya'nın kubbesine de çıktım, şantiye tulumlarımla Gebze'de Çoban Mustafa Paşa Külliyesi'nin duvarlarının üstünde de dolaştım. Restorasyon çalışmalarından çok keyif aldım, yaptığım işleri sevgiyle nakış gibi işledim.
(Kaynak: Derya Nüket Özer, "Kubbelerde Yüksek Ökçeler: Cahide Tamer ile Röportaj", yapı.com, Ekim 2005)
Cahide Tamer Aksel´in Restorasyon Çalışmalarından Örnekler
* 1699 yılında inşa edilmiş Boğaziçi'nin en eski yalısı Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı'nı kurtarma projesi (1947)
* Yedikule Hisarı restorasyonu (restorasyon süresi: Oniki yıl)
* Sultan Selim Medresesi restorasyonu
* Gebze Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Restorasyonu (restorasyon süresi: On yıl)
* Topkapı Sarayı restorasyonu
* Rumeli Hisarı restorasyonu ve hisar içindeki tiyatro sahnesi yapımı
* Khora Manastır ve Kilisesi (Kariye Camisi) restorasyonu
* Aya İrini Kilisesi restorasyonu
Cahide Tamer Aksel ayrıca külliye, saray, hisar, sur, kale, su kemeri, cami, medrese, türbe, tekke, imaret, kervansaray, sübyan mektebi, kilise, sebil, hamam gibi çeşitli türde yüzü aşkın yapının restorasyonunu da yapmıştır.
Cahide Tamer'in yönetiminde gerçekleşen restorasyon çalışmalarının listesi için bkz: Başar Başarır, "Otuz Yıl Restorasyon: Cahide Tamer", İstanbul Dergisi, S. 13, İstanbul 1995, s. 94-98
Yayınları
* Cahide Tamer, İstanbul Bizans Anıtları ve Onarımları, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul, 2003.
* Cahide Tamer, Taraklı Yunus Paşa Camii Restorasyonu, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları İstanbul, 2002.
* Cahide Tamer, Sultan Selim (Halıcılar) Medresesi Restorasyonu, 1958-1963, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul 2002.
* Cahide Tamer, Rumelihisarı Restorasyonu: Belgelerle ve Anılarla, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul 2001.
* Cahide Tamer, Amcazade Yalısı ve Manzumesi Onarımları, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul, 2001.
* Cahide Tamer, Gebze-Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Restorasyonu (1961-1970), İstanbul 1999.
* İzzet Kumbaracılar, Cahide Tamer, Yedikule, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul, (tarihsiz).
Ödülleri
* 1961 Chevalier de L'Ordre des Arts et des Lettres, Fransa (Yedikule Surları restorasyonundaki başarısı nedeniyle)
* 1993 Meslekte 50 Yıl Plaketi, Mimarlar Odası, Türkiye
Üyelikleri
Eğitimi
Kadıköy Onuncu İlkokul
Kadıköy Ortaokulu
Erenköy Kız Lisesi
Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü, Namık İsmail ve İbrahim Çallı Atölyeleri, 1935
Güzel Sanatlar Akademisisi Türk Tezyini Sanatı Bölümü, 1935, Tuğrakeş İsmail Hakkı Altınbezer (Tezhip), Kamil Akdik (hat) ve Süheyl Ünver öğrencisi (minyatür), Necmettin Okyay (cilt, ebru), Vasıf Sedef (sedef kakmacılığı), Fevzi Bey (çini çanatı) öğrencisi
Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık bölümü, 1938, Sedat Hakkı Eldem öğrencisi
Sosyal sorumluluk
Akraba ve Dostları
* Annesi: Mukaddes Aksel
* Babası: Ahmet Saim Aksel (Gemi Mühendisi, Subay)
* Kız kardeşi: İhsane Aksel,
* Erkek kardeşi: Fevzi Aksel
* Kızı: Ayşe Nur Ökten (Kent Planlamacısı, Öğretim Üyesi)
* Oğlu: Özcan Şenocak
* Evlilik: Hadi Tamer (Kimyager)
* Dostları: Selma Emler (Mimar, Restoratör), Mualla Eyüboğlu Anhegger (mimar, Restoratör), Hüsrev Tayla (Mimar)
Anısını Yaşatan Projeler
Anısına sergi
"Kubbelerde Yüksek Ökçeler", Mimarlık Müzesi'nin Cahide Tamer anısına düzenlediği sergi, Küratör: Derya Nüket Özeri 2003.
Anısına internet sayfası
Mimarlık Müzesi web sayfası: Cahide Tamer
Hakkında Yazılanlar
* Olcay Akkent, "Mehmet Osman (önce Aliye ile, sonra İhsane ile)", akkentolcay.blogspot.de, 23.7.2010,
* Ebru Karakaya, Türk Mimarlığında Sanayi-i Nefise Mektebi / Güzel Sanatlar Akademisi'nin Yeri ve Restorasyon Alanına Katkıları, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Türk İslam Sanatları Programı, İstanbul, 2006 (1.3.2012).
* Derya Nüket Özer, "Kubbelerde Yüksek Ökçeler: Cahide Tamer ile Röportaj", yapı.com, Ekim 2005, (1.3.2012).
* Mücella Yapıcı, "Aramızdan Ayrılanlar: Dünya, İlk Kadın Şövalyesi Cahide Tamer'i Yitirdi", Mimarlara Mektup, S.83, Ocak 2006, s.12.
* Nur Akın, "Koruma Alanının Büyük Kaybı: Cahide Tamer", Mimarlık Dergisi Online, (1.3.2012).
* Başar Başarır, "Otuz Yıl Restorasyon: Cahide Tamer", İstanbul Dergisi, S. 13, İstanbul 1995, ss. 94-98.
Kaynakça
Cahide Tamer tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar
Cahide Tamer tanıtım sayfasındaki görseller için kaynak
Olcay Akkent özel arşivi
* Çoban Paşa Külliyesi
* Yedikule
* Amcazade Yalısı
* Rumelihisarı
* Sultan Selim (Halıcılar) Medresesi: http://tr.myturkeytravel.com/istanbul/eminonu/sultan-selim-halicilar-medresesi/resimler
* Taraklı Yunus Paşa Camii
İstanbul Kadın Müzesi (İKM) Cahide Tamer Aksel'in tanıtım sayfasındaki desteği için Olcay Akkent'e çok teşekkür eder.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder