1902 yılında İstanbulda dünyaya gelen Afife Jale, Türk kadının
en güçlü sesidir. İlk Türk tiyatro kadın oyuncusu olan sanatçı, tiyatroya olan
aşkı ile bir ilki başarmıştır. Babası Hidayet bey, annesi Methiye hanımdır.
Behiye adında bir kız kardeşi ve Salah adında erkek kardeşi vardır.
1929 yılında
Selahattin Pınar ile evlenmiştir. Selahattin Pınar da ünlü bir ses sanatçısıydı
ve eşi için birçok eser yapmıştır. “Nereden Sevdim O Zalim Kadını” adlı şarkısı
en gözde eserleri arasında yer almıştır. Fakat Afife Jale’nin amansız hastalığı
yüzünden evlilikleri çok uzun sürmedi. 1935 yılında boşanma kararı alarak
ayrıldılar.
Afife Jale, Müslüman kadınların sahnede rol yapması, oynaması
günah ve yasak olan bir dönemde zoru başardı. Babası oyunculuğu hafiflik
olduğunu düşündüğü için bu işi yapmasına karşıydı, fakat annesi sanatçıya hep
destek olmuştur. Hüseyin Suat’ın “Yamalar” adlı oyunundan Emel adlı bir rolde
oynamaya başladı. Sanatçı bu rolü, Eliza Binemeciyan adlı yabancı bir oyuncunun
yurt dışına kaçması ile elde etmiş oldu. Yurt dışına kaçan oyuncunun yerine bir
bayan oyuncu aranıyordu ve sınav düzenlendi. Şehir tiyatrolarına girmek için
yapılan bu sınavı kazanarak “Jale” takma ismi ile sahnede yer almıştır. Ve
gösterdiği üstün performans ile izleyenleri etkileyen sanatçıya, büyük alkış ve
çiçekler ile destek verildi.
Fakat sanatçının mutluluğu kısa sürdü. Şehir tiyatrosu polis
tarafından baskına uğradı. Sanatçı o esnada “Tatlı Sır” adlı oyunda rolünü ifşa
ediyordu. Polisi gören ermeni bir oyuncu sanatçıyı bahçeye kaçırarak polisin
elinden kurtardı Fakat bu baskınlar son bulmuyordu. “Odalık “adlı oyunda rolünü
sahneleyen sanatçı, tekrar baskına uğradı ve yine makine odasına kaçırılarak
polisin elinden kurtarıldı.
Bu olaylardan sonra İç İşleri Bakanlığı devreye
girdi ve Müslüman Türk Kadının sahnede rol almasını yasakladı. Ve sanatçı ilk
baskınlarda kurtulsa da son baskında yakalanarak polisler tarafından
götürülmüştür. Ve devletine karşı geldi, isyan çıkardı, dinine, milletine karşı
çıktı düşüncesi ile hırpalanır. Babası da sanatçıyı evlatlıktan ret etmiştir.
Kötü kadın olarak nitelendirmiştir.
Usta oyuncu bu olumsuzlar karşısında yalnız
yaşamak zorunda kaldı. Maddi ve manevi bunalıma giren sanatçı, şiddetli baş
ağrıları ile de savaşmaktaydı.
4040_afife-jaleVe nihayet 1923 yılında Mustafa Kemal Atatürk,
Türk kadınına sahneye çıkma yasağını ortadan kaldırdı. Ve Afife Jale özgür bir
şekilde oyunculuğu yapmaya başladı.
Turnelere çıkan sanatçı, birçok tiyatro
mekanında rol aldı. Fakat sanatçı, yaşadığı ağrılar ve buhranlı günler
neticesinde morfin bağımlısı haline gelmişti. Ve tiyatroyu bırakmak zorunda
kaldı. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesine yatırılarak, 39 yaşında
daha hayatının baharında iken yaşama veda etmiştir.
Zorlu aşamalardan geçen ve tiyatroya olan aşkı için çaba
gösteren sanatçı, idealleri uğruna hiçbir zorluktan korkmamış ve tutku ile bağlı
olduğu sahnede rolünü ifşa etmiştir. Bu üstün başarısı ve sanata olan aşkı ile
ün kazanan sanatçı için her yıl Afife Jale Tiyatro ödülleri düzenlenmektedir.
Her yıl bu ödül töreni ile anılan sanatçı,Türk kadının bu sanata yönlenmesinde
ön ayak olmuştur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder